Thuyền Nhân

Image source: https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/33569826123

Pham Terry The

Cho những ai, từng một thời, mang trên mình hai chữ Thuyền Nhân.

Cho những người, trên hành trình vượt biển tìm tự do, họ bị hãm hiếp, họ bị cướp bóc, họ bị bắt bớ tù đày.

Cho những người đã phải vĩnh viễn bỏ lại thân xác dưới lòng đại dương.

Và cho cả bạn bè tôi, những người đã thoát chết trên biển, nhưng cuối cùng cũng đã bị dùng vũ lực cưỡng bức trở về nguyên quán.

Đêm nay trên bản đồ có một thuyền ra đi

Hiên ngang trên sóng gầm tự do đón chào

Xin chào tự do với nỗi niềm cay đắng

Nhìn lại bến bờ nước non mình muối mặn

Khóc nghẹn ngào…*

Từ sau ngày 30/4/1975, từ điển ngôn ngữ thế giới có thêm một thuật ngữ mới: Boat People (Thuyền Nhân), một định nghĩa ám chỉ những người tị nạn Việt Nam chạy trốn khỏi quê hương bằng thuyền.

Mới đó, mà đã 43 năm. Bốn mươi ba năm, lịch sử hai chữ Thuyền Nhân, nó được viết lên không chỉ bằng những cuộc vượt biên ồ ạt, bị bại lộ, bị bắt bớ tù đày, những cuộc chia lìa, những tan vỡ, những mất mát thương đau.  Mà nó được viết bằng cả bể máu và nước mắt.  Bằng vô số những cuộc cướp bóc, hãm hiếp của hải tặc.  Bằng hàng chục ngàn những vụ giông tố đắm tàu thuyền, đem theo hàng trăm ngàn những thân phận xấu số xuống lòng biển Đông trước khi nhìn thấy bóng dáng bên kia của bến bờ tự do.  Bằng biết bao những vụ phải ăn thịt chính những người thân đã chết trên thuyền để tự cứu mình khi không còn gì ăn để sống.  Bằng những năm tháng dài bị giam cầm vật vã, vô vọng trong các trại tạm giam…

Lịch sử bi thương của hai chữ Thuyền Nhân Việt Nam kéo dài 20 năm (1975-1995), chưa có một cuốn sách nào, một nhà văn nào viết đầy đủ về nó, bởi vì nó không có bút mực nào có thể tả xiết.

Hai chữ Thuyền Nhân, từ sau ngày 16/6/1988, nó lại được thế giới biết đến, nghe đến hãi hùng nhiều hơn nữa, trong bối cảnh, trước nguy cơ dòng người Việt Nam ngày càng ồ ạt bỏ nước ra đi.  Cao Uỷ Tị Nạn Liên Hợp Quốc (United Nation High Commissioner for Refugee, viết tắt là UNHCR) đã vội vàng phối hợp cùng với các nước trong khu vực Đông Nam Á và Hồng Công họp bàn khẩn cấp và đưa ra một chương trình gọi là Kế Hoạch Hành Động Toàn Diện (Comprehensives Plan of Action/CPA) để nhằm ngăn chặn làn sóng tị nạn ra đi từ Việt Nam.

Kế Hoạch Hành Động Toàn Diện CPA này nhằm đưa tất cả những thuyền nhân nào đến các trại tạm trú ở HK và ĐNA sau lúc 0 giờ ngày 16/6/88 sẽ phải trải qua một quy trình gọi là thanh lọc cực kỳ khắt khe (screening policy) để phỏng vấn xem người đó có hội đủ điều kiện để công nhận là người tị nạn chính trị theo công ước Geneve 1954 về người tị nạn hay không.  Mục đích chính của chính sách này là chỉ để hợp thức hoá chuyện cưỡng bức hồi hương, rồi tiến tới việc đóng cửa toàn bộ các trại tị nạn trong toàn khu vực.

Tình thương của thế giới nhân đạo với dân tị nạn Việt Nam, chính thức từ ngày này, đã mệt mỏi và cạn kiệt, đã ngoảnh mặt làm ngơ.

Tuy nhiên, chương trình CPA này, cũng làm cho những người đến các trại trước ngày 16/6/1988 mặc nhiên được công nhận là người tị nạn (refugee), được dồn từ trại cấm (closed camp) ra trại tư do (opened camp), được phép đi làm, và được tiếp nhận định cư ở một nước thứ ba mau chóng.

Lúc cao điểm, chỉ riêng Hồng Công, có tới trên 70 ngàn người thuyền nhân Việt Nam đến sau ngày 16/6/88.  Họ bị giam cầm tại các trung tâm giam giữ trong những điều kiện sống kinh hoàng, trong nhiều trại, họ bị đối xử như súc vật bởi sự quản lý và điều hành do Sở Trừng Giáo Hồng Công (Correctional Service Department/CSD), bởi chính những kẻ gọi là “Đầu Gấu” người Việt cùng trại quấy rối hành hạ đồng bào cùng cảnh ngộ.

Chỉ có một số rất ít sau đó được công nhận là người ti nạn, rồi được đi định cư ở một nước thứ ba.  Số còn lại, hầu hết, sau 5,6 năm bị vật vã giam cầm trong các trại, cuối cùng họ đều phải bị cưỡng bức trở về nguyên quán, và bắt đầu một cuộc sống mới với hai bàn tay trắng, cùng những bị theo dõi, gây khó dễ của chính quyền địa phương trong một thời gian khá dài.  Tuy nhiên, nhiều người trong số họ cũng nhanh chóng hoà nhập trở lại và phục hồi kinh tế rất thành công.

Nhưng, mặc dù phải bị dùng vũ lực để cưỡng bức trở về, thì niềm mơ ước về một phương trời, nơi mà con người có quyền được sống, quyền được tự do, mãi mãi, không bao giờ ngừng khát khao trong họ.

Các bạn một thời tị nạn cùng tôi, dù ai may mắn đang định cư ở quốc gia xa xôi nào, hay phải quay trở về quê hương với cuộc đời mới, thì những năm tháng ấy sẽ mãi mãi là một phần đời không thể quên được trong mỗi chúng ta.  Cho dù có đi nơi đâu, ta cũng không quên được nhau.

Cơn ác mộng “Thuyền Nhân” đã trở thành quá khứ.  Cầu mong lịch sử của hai chữ “Boat People” đừng bao giờ lặp lại một lần nữa trên quê hương tôi.

Ôi, biết đến bao giờ những con dân đất Việt mới hết cảnh phải tìm đường bỏ nước ra đi?

Pham Terry The
Số thẻ 907, số thuyền 35/88
Phiên dịch cho ISS in WHDC.
BTV Tạp Chí Tự Do- Freedom Magazine in WHDC.